تست نفوذ شبکه 2025 اولین گام ها برای شناسایی خطرات واقعی چیست؟
در دنیای امروز که حملات سایبری با سرعت سرسام آوری رشد می کنند، تنها داشتن آنتی ویروس یا فایروال برای امنیت کافی نیست. هر سیستم یا شبکه‌ای، هر چقدر هم که امن به نظر برسد تست نفوذ شبکه حیاتی است، چون ممکن است نقطه ضعفی پنهان داشته باشد که مهاجمان تنها با یک تست نفوذ حرفه ای آن‌ها را شناسایی کرده و مورد سوءاستفاده قرار می دهند.
1. تست مهندسی اجتماعی – دروازه نفوذ از ذهن انسان‌ها
شاید باورش این موضوع کمی سخت باشد، اما بزرگ ترین نقطه ضعف یک شبکه همیشه نرم افزار یا سخت افزار نیست بلکه «انسان» است. در تست مهندسی اجتماعی، مهاجم به‌جای نفوذ فنی، با فریب کاربران یا کارکنان یک سازمان به اطلاعات حساس دست پیدا می‌کند.
تصور کنید یک کارمند ساده ، تنها با باز کردن یک ایمیل حاوی لینک آلوده یا پاسخ دادن به یک تماس تلفنی جعلی، دسترسی کاملی به کل شبکه را برای مهاجم فراهم می کنند . اینجاست که اهمیت آموزش امنیتی و داشتن چک لیست پشتیبانی شبکه خودش را نشان می‌دهد. آیا تیم شما آمادگی مقابله با چنین تهدیداتی را دارد؟
تست مهندسی اجتماعی به شیوه های مختلفی انجام می‌شود:
- ارسال ایمیل های فیشینگ
- تماس های تلفنی جعلی
- ورود فیزیکی به ساختمان با هویت ساختگی
- سوء استفاده از اعتماد کاربران
این تست ها نشان دهنده این است که حتی بهترین و امن ترین سیستم ها هم در برابر اشتباه انسانی آسیب پذیرند، مگر اینکه سیاست های امنیتی دقیق و آموزش مستمر داشته باشند
2. تست نفوذ از طریق پورت های باز – ورودی هایی که فراموش شده اند
پورت های شبکه مانند درهای باز به دنیای بیرون هستند. هر سرویسی که روی یک سرور اجرا می‌شود، معمولاً پورت مشخصی برای ارتباط دارد. مشکل از جایی شروع می‌شود که برخی پورت ها به اشتباه باز مانده یا سرویس های نا امن روی آن‌ها اجرا شوند . این پورت ها تبدیل به مسیری راحت برای نفوذ می‌شوند.
در تست نفوذ از طریق پورت های باز، ابزارهایی مانند Nmap یا Nessus برای اسکن پورت‌ها استفاده می‌شوند. هدف این است که ببینیم چه پورت‌هایی باز هستند، چه سرویس هایی پشت آن ها قرار دارند، و آیا این سرویس ها دارای ضعف های امنیتی هستند یا نه.
برای مثال:
- پورت ۲۱ (FTP) اگر به درستی ایمن سازی نشده باشد، به راحتی قابل بهره برداری است.
- پورت ۳۳۸۹ (Remote Desktop) اگر رمز عبور ضعیف داشته باشد، در مدت چند دقیقه قابل نفوذ است.
نداشتن کنترل دقیق روی پورت‌ها نشانه‌ای از ضعف در پشتیبانی آی تی و بی توجهی به اصول اولیه امنیت شبکه است. تست این مسئله، از مهم ترین راه های بررسی اولیه امنیت سیستم است.
3. تست آسیب پذیری سیستم عامل و سرویس ها – زیر پوست نرم افزار چه می‌گذرد؟
از رایج ترین و پر ریسک ترین راه های نفوذ، شناسایی و بهره برداری از آسیب پذیری های موجود در سیستم عامل ها و سرویس های نصب شده روی سرور و کلاینت است. یک نسخه قدیمی از یک نرم افزار، اگر وصله امنیتی (Patch) لازم را دریافت نکرده باشد، می‌تواند دروازه برای نفوذ مهاجمان باشد .
در تست آسیب پذیری، متخصصان امنیت از طریق ابزارهایی مانند Nessus، OpenVAS یا Qualys سیستم را اسکن و لیستی از آسیب پذیری‌ها را استخراج می کنند. گاهی اوقات همین گزارش‌ها نشان می‌دهند که سیستم شما مدت ها در برابر حملاتی مثل اجرای کد از راه دور، دسترسی روت، در دسترس بوده است.
نمونه هایی از آسیب پذیری های رایج:
- استفاده از سیستم عامل هایی مانند Windows Server بدون آپدیت امنیتی
- اجرای نسخه های آسیب‌پذیر PHP یا Apache
- فعال بودن سرویس هایی مثل Telnet یا SMBv1
بدون یک تیم قوی پشتیبانی شبکه و بدون اجرای منظم تست های امنیتی، شناسایی این نوع ضعف ها ممکن است سال ها نادیده گرفته شده تا زمانی که یک حمله واقعی رخ دهد.
4. تست – Brute Force وقتی رمز عبور در برابر زور تسلیم می‌شود
از قدیمی ترین و مؤثر ترین روش های نفوذ، استفاده از حملات Brute Force است. این روش، مهاجم با استفاده از ابزار های خودکار، میلیون ها ترکیب از نام کاربری و رمز عبور را امتحان می‌کند تا در نهایت به یک ترکیب درست برسد. این حملات معمولاً علیه پنل های ورود به سیستم ها، سرور های ریموت (مثل SSH یا RDP) یا حتی ایمیل های سازمانی انجام می‌شود.
چرا این تست خطرناک است؟
گر سیستم شما از رمزهای عبور ضعیف یا الگوریتم های قدیمی استفاده کند، این حملات می‌توانند در مدت کوتاهی موفق شود. برای مثال، رمز هایی ساده مثل admin123، password یا 123456 هنوز هم در بسیاری از سیستم ها استفاده می شوند !
ابزار های رایج در این تست:
- Hydra
- Medusa
- John the Ripper
- Burp Suite ( برای فرم های ورود تحت وب )
اما راهکار چیست؟ استفاده از سیاست رمز عبور قوی، فعال‌سازی تأیید دو مرحله ای و محدود کردن تعداد تلاش های ورود نا موفق. اگر این موارد توسط تیم پشتیبانی آی تی رعایت نشده باشند، حتی ساده‌ترین حملات هم می‌توانند موفقیت آمیز باشند.
5. تست تزریق SQL – زمانی که پایگاه داده قربانی کد های مخرب می‌شود
تزریق SQL (SQL Injection) از خطرناک ترین حملاتی است که می‌تواند به‌سادگی کل پایگاه داده‌ی شما را در معرض سرقت اطلاعات یا نابودی قرار دهد. این نوع حمله زمانی رخ می‌دهد که ورودی‌های کاربر در فرم‌ها یا URL ها، بدون بررسی و فیلتر مناسب، مستقیماً در دستورات پایگاه داده قرار می‌گیرند.
نتیجه؟ مهاجم به طور کاملا ازادانه می‌تواند اطلاعات دیتابیس را مشاهده، تغییر، یا حتی حذف کند.
تست تزریق SQL معمولاً روی اپلیکیشن های تحت وب انجام می‌شود؛ مخصوصا اگر که از سیستم‌های مدیریت پایگاه داده مانند MySQL، MSSQL یا PostgreSQL استفاده می کنند.
نمونه هایی از آسیب های احتمالی:
- استخراج لیست کاربران و رمز ها
- حذف جدول های اصلی
- لاگین حساب ادمین بدون داشتن رمز عبور
- وارد کردن دستورات مخرب برای نابودی کل پایگاه داده
ابزار هایی مانند SQLmap، Burp Suite و Havij برای تست و شبیه سازی این نوع حمله به کار می‌روند. اگر از فیلتر های ورودی و اصول کد نویسی امن استفاده نکرده باشید، حتی با وجود تیم پشتیبانی شبکه در برابر این حمله بسیار آسیب پذیر خواهد بود .
6. تست نفوذ از طریق ضعف در احراز هویت چندمرحله ای (MFA) – قفل دوم همیشه ایمن نیست
احراز هویت چند مرحله‌ای (MFA) به‌عنوان یکی از بهترین راهکار های امنیتی شناخته می‌شود. اما این به معنای نفوذ ناپذیری نیست پیاده‌سازی نادرستی از MFA یا استفاده از روش‌هایی که به‌راحتی قابل دور زدن هستند. تست این لایه از امنیت نشان دهنده امنیت قفل دوم شما است.
در این نوع تست نفوذ، هدف این است که با روش‌هایی مثل فیشینگ، مهندسی اجتماعی، استفاده از توکن سرقت شده یا حملات Man-in-the-Middle، مرحله ی دوم تأیید هویت دور زده شود. برای مثال، فرستادن صفحه ورود فیک که در آن کاربر کد MFA خود را وارد می‌کند و مهاجم هم زمان همان کد را در سیستم واقعی وارد می‌کند.
ضعف های رایج در MFA:
- استفاده از پیامک به عنوان روش تأیید (SMS-based MFA)، که قابل شنود و فیشینگ است
- عدم محدودیت برای دفعات وارد کردن کد
- عدم اخطار هنگام تلاش های مشکوک
- نبود بررسی لوکیشن کاربر
اگر چه MFA یکی از ستون های امنیت است، اما تست دقیق آن برای سازمان هایی که ادعا دارند امنیت چندلایه دارند، الزامی است. اگر بخش فناوری و اطلاعات شما در پیاده‌سازی این سیستم کوتاهی کرده باشد، امنیت حساب های حساس تضمینی نخواهد داشت حتی با وجود رعایت همه مراحل دیگر در سیستم .
7. تست – Man-in-the-Middle (MITM) زمانی که نفوذگر وسط مکالمه شما می‌نشیند
حملات Man-in-the-Middle (یا MITM) از خطرناک ترین حملات در دنیای شبکه هستند. این نوع حمله ، مهاجم خودش رابط ارتباطی (مثلاً کاربر و سرور) قرار می‌دهد و بدون اینکه هیچ کدام متوجه شوند، اطلاعات منتقل شده مشاهده ، تغییر یا سرقت می‌کند. این حمله مخصوصاً در شبکه های بی‌سیم نا ایمن (مثل وای فای عمومی) شایع است.
در تست MITM، مهاجم فرضی سعی می‌کند جریان ترافیک شبکه را شنود کند یا آن را به سمت خود هدایت کند. این کار معمولاً با ابزارهایی مانند:
- Ettercap
- Wireshark
- Bettercap
- Responder
انجام می‌شود.
اطلاعاتی که ممکن است در این حمله سرقت برود:
- نام کاربری و رمز عبور
- اطلاعات کارت بانکی
- توکن های تأیید هویت
- پیام های شخصی یا اطلاعات حساس کاربران
پیاده سازی نادرست رمز نگاری (مثلاً استفاده از HTTP به جای HTTPS)، نداشتن گواهی SSL معتبر، و عدم استفاده از VPN در دسترسی های حساس، باعث می‌شود حتی یک شبکه به ظاهر امن، قربانی این حمله شود. این موضوع اهمیت داشتن یک تیم حرفه‌ای پشتیبانی شبکه را برای مانیتورینگ، تست و رمزنگاری صحیح شبکه بیش از پیش نشان می‌دهد.
8. تست نفوذ از طریق حملات داخلی (Insider Attacks) – تهدید از درون سازمان
در بسیاری از موارد، خطر واقعی از بیرون سازمان نمی‌آید؛ بلکه از درون سیستم مانند کارکنان ناراضی، پیمانکاران با دسترسی زیاد، یا حتی افرادی که ناخواسته قوانین امنیتی را رعایت نمی‌کنند، می‌توانند منبع حملات داخلی باشند. تست حمله داخلی با هدف بررسی این تهدیدات پنهان انجام می‌شود.
در این نوع تست، متخصص امنیتی در نقش یک کارمند یا فرد با دسترسی محدود بررسی می‌کند که با هر سطح دسترسی، تا چه اندازه می‌توان به داده ها یا سیستم های حساس دست یافت.
نمونه های متداول حملات داخلی:
- کپی و سرقت اطلاعات از فایل سرورها
- دسترسی به اطلاعات محرمانه بدون مجوز
- حذف یا دستکاری داده ها توسط افراد با سطح دسترسی متوسط
- نصب بدافزار روی سیستم های سازمانی
مشکل زمانی حاد می‌شود که سازمان سیاست مشخصی برای کنترل دسترسی نداشته باشد، چک لیست پشتیبانی شبکه به‌روزرسانی نشده باشد، و لاگ گیری (ثبت وقایع) به درستی انجام نشود.
اجرای این تست ها می‌تواند به شما نشان دهد آیا همه افراد واقعاً فقط به اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی دارند یا نه؟ و آیا فرآیند خروج کارکنان به درستی دسترسی های آن ها را حذف می‌کند یا نه؟
9. تست نفوذ از طریق آسیب‌پذیری در سرویس های ابری و مجازی سازی – امنیت در فضای ابری زیر ذره بین
با افزایش استفاده سازمان ها از سرویس های ابری (Cloud Services) و محیط مجازی سازی (Virtualization)، نگرانی های امنیتی جدیدی ایجاد کرده است . این سرویس‌ها نقاط ضعف خاص خود را دارند که اگر به درستی امن نشوند، می‌توانند باعث دسترسی غیرمجاز مهاجمان به داده ها و سیستم ها شوند.
تست نفوذ در این حوزه شامل ارزیابی امنیتی منابع ابری ، تنظیمات دسترسی، و پیکربندی صحیح ماشین های مجازی است. ضعف هایی مثل پیکربندی اشتباه محل های ذخیره ، استفاده از کلید های دسترسی نا امن، یا عدم محدودیت دسترسی به پنل های مدیریت ابری، می‌تواند بستر مناسبی برای نفوذ ایجاد کند.
ابزار های معمول برای تست این نوع نفوذ شامل CloudSploit، Prowler و ScoutSuite هستند که به صورت خودکار تنظیمات امنیتی را در سرویس های ابری بررسی می‌کنند.
اگر تیم پشتیبانی شبکه و آی تی شما تجربه و دانش لازم در مدیریت امنیت محیط های ابری را نداشته باشد، حتی یک اشتباه کوچک می‌تواند باعث دسترسی به اطلاعات یا کنترل کامل سرویس های شما توسط مهاجم شود.
10. تست نفوذ از طریق آسیب پذیری در نرم‌افزار های شخص ثالث و افزونه ها
یکی از ریسک های بسیار پرخطر در امنیت شبکه، وجود آسیب پذیری ها در نرم‌افزار های رابط و افزونه هایی است که در سیستم ها و سرور ها استفاده می‌شوند. این نرم‌افزار ها معمولاً به دلیل گستردگی و استفاده در محیط های مختلف، هدفی جذاب برای نفوذگران هستند. تست نفوذ در این بخش شامل شناسایی و بهره‌برداری از نقاط ضعف موجود در افزونه ها، کتابخانه ها، یا ابزار های جانبی می‌شود.
نفوذگران می‌توانند با سوء استفاده از این آسیب پذیری ها، کنترل سیستم را به دست بگیرند، داده ها را سرقت کنند یا بدافزار نصب کنند. از آنجا که این نوع تست ها پیچیده و نیازمند شناخت دقیق نرم‌افزار های استفاده شده و نسخه های آن ها است، به کارشناسان متخصص و ابزار های تخصصی نیاز دارد.
به همین دلیل، در فرایند تست نفوذ شبکه حتماً باید این بخش را جدی گرفت و به صورت منظم، نرم‌افزار ها و افزونه ها را به‌روزرسانی کرد و نقاط ضعف آن ها را بررسی نمود تا از نفوذ های پر ریسک جلوگیری شود.
جمع‌بندی
در دنیای امروز که حملات سایبری با پیچیدگی و تنوع زیادی روبه‌رو هستند، انجام مرتب و گسترده تست نفوذ شبکه برای حفظ امنیت سیستم ها اصلی حساس است. در این مقاله ۱۰ تست نفوذ پر ریسک را بررسی کردیم که هر کدام می‌توانند امنیت شبکه شما را به خطر بیندازند و اگر نادیده گرفته شوند، خسارات جبران ناپذیری به همراه دارند .
همچنین، استفاده از یک چک لیست پشتیبانی شبکه جامع، می‌تواند به سازمان ها کمک کند تا تمام مراحل تست نفوذ و رسیدگی به آسیب پذیری ها را به صورت ساختاریافته و مستند دنبال کنند. این چک لیست باعث می‌شود که هیچ بخش مهمی از فرآیند امنیتی فراموش نشود و به طور منظم بازبینی شود.
